“Проблемот со светот е што интелигентните луѓе се преполни со сомнеж, а глупавите се преполни со самодоверба.” – Чарлс Буковски
Самодовербата е карактеристика на личноста која не се раѓа со неа, туку ја стекнува и ја развива во текот на животот. Зад гордоста и нарцисизмот се крие чувство на ниска вредност, со која личноста се обидува да го компензира со арогантно однесување, од страв дека околината ќе ја разоткрие нејзината слабост.
АРОГАНТНОСТ И КОМПЛЕКС НА ВИСОКА ВРЕДНОСТ
Комплексот на висока вредност е термин во научните кругови, воведен пред повеќе од еден век од Адлер, кој останал во употреба во секојдневниот јазик како еден од популарните психолошки термини.
Кога некој сака да го опише арогантниот однос, обично зборува за таканаречениот комплекс на висока вредност. Тоа е лажна, самозалажувачка слика за себеси, кога личноста свесно верува дека има вредности кои реално не ги поседува (интелигенција, убавина, способности, талент и други).
Кога не ги постигнува своите (превисоки) цели, обвинува други (околината, земјата, околностите, судбината). Мисли дека другите му завидуваат, дека го спречуваат од завист. Неговата самооценка и оценката на своите потенцијали се нереални, има желба, но без реални можности да ги постигне. Затоа е незадоволен, фрустриран, гневен и склон кон проекции. Мисли дека му припаѓа висок статус, се однесува како “посебен”, и прави сè што може за да ги убеди другите дека е нешто посебно.
Обично бира професии каде не е можна објективна оценка на успехот, ниту може да се натпреварува и споредува (саморекламирање без формално образование во разни области на уметноста, при што главната цел е медиумскиа изложеност или занимање со “продажба на магла”).
ПРЕПОТЕНТНОСТ И КАРАКТЕРИСТИКИ НА ОДНЕСУВАЊЕТО
Препотентност на ниво на однесување е арогантност која ги иритира луѓето, стремеж да се биде во кругот на познатите личности и да се прави она што на “обичниот човек” не му е дозволено.
На подсвесно ниво, препотентноста е обид за надокнадување на чувството на ниска вредност, кое се развило во детството. Затоа што се чувствуваат неадекватни, ваквите личности имаат потреба да бидат обожавани, но не можат да го вратат вниманието и топлината. Обично избегуваат врски или се мажат/женат повеќе пати. Во врските се напорни, секогаш бараат возбудувања и очекувања дека нивниот партнер ќе им се подреди. Таквиот живот се базира на лага, бидејќи се плашат дека нема да бидат прифатени ако бидат свои. На пример, кријат неуспех на факултетот, велат дека веќе се дипломирани или се запишани на неколку факултети истовремено. Некои ги кријат годините, додека други лажат дека одат на работа.
Измислуваат дека се дружат со познати личности (или навистина се движат во тоа друштво, но со погрешни мотиви), се срамат од своето потекло, ја преработуваат својата биографија, се истакнуваат пред своите познаници со она што го прават, а не со тоа кои се какви се, и се водат од интереси.
На крај, сами веруваат дека се “висока каста” и прават сè за да останат во такво друштво (врски и бракови од интерес со лица на влијание се чести).
Посебно се служат со пластични операции за да се приближат до замислениот идеал.
Искажуваат неавтентичност, па се одвратни за другите, што уште повеќе ги засилува чувствата на неприфатеност (зашто се ‘посебни’).
ПРЕПОТНОСТ И ПАРТНЕРСКИ ОДНОСИ
Тие се одликуваат со цинизам и потреба да се критикува сè, додека себе си се фалат. Ниеден работен ангажман не им е доволно добар, не поднесуваат авторитет, се занимаваат со казино игри затоа што тоа е начин за брзо и лесно збогатување.
Имаат животно мото: “добивај многу (сè), а давај малку”.
Како родители и партнери се ладни, освен ако со глума сакаат да ја постигнат својата цел. Се сметаат за интересни само кога има публика од страна, често избираат работи поврзани со изложеност. Најдобро се опишуваат со изреката “Празното буре повеќе тропа”, се однесуваат како во приказната “Царевата нова облека”, а нивен аналог во животинскиот свет е паун.
Имат потреба да преувеличуваат, особено кога зборуваат за себе. Чести се корисници на социјални мрежи, зависни од лајкови и начинот како другите ги гледаат. Често се претставуваат дека биле некаде каде што во реалност не биле, но тоа си го посакуваат. Се прават дека знаат и следат сè, иако се површински.
ЛИЦА СО НИСКА САМОПОЧИТ
Се карактеризираат со висок цинизам и потреба да се критикува сè, а себеси да се фалат. Такви луѓе се среќаваат во сите социјални средини и обично се поврзуваат со луѓе со ниско самооценување, склони кон депресија и некаква форма на мазохизам.
Склони се кон паралелни врски бидејќи им требаат пофалби и воодушевувања, нормалните врски ги задушуваат, не сакаат монотонија. Често лажат и се посветени кон лица кои уште не ги познаваат. Сакаат да бидат во предност пред останатите и често го истакнуваат тој факт од социјално пофалното однесување (голем број на деца од стандардното, разноврсно хоби, повеќе факултети и слично), прават сè за да предизвикаат восхитување.
НИВО НА АСПИРАЦИЈА НЕСОГЛАСНО СО СПОСОБНОСТИТЕ
Е сѐ уредно кога личноста си поставува цели, а најдобро кога нивото на аспирација е во согласност со нивните способности, што обично не е случај со комплексот на висока вредност (препотентност). Сепак, кај нив често се појавува невротичен перфекционизам како израз на недостаток на самодоверба. Сакаат сè и најдобро, затоа што се сметаат дека доброто е само она што е совршено, сè друго не се брои. Обично ова се деца на родители кои се преамбициозни и кои изразуваат “љубов” само ако детето е најдобро, што можеби креира социјално успешни, но не задоволни индивидуи.
Се стекнува впечаток дека е човек кој се прикажува многу повеќе од она што е. Разни технички помошни средства (претежно фотошоп) и преработени биографии го преплавуваат интернетот, концептот на фриленсер стана безвреден бидејќи го користат и луѓе без некоја професија.
Најголема штета од оваа ситуација ја носат оние кои веруваат во сликата која ја создале за себеси, добивајќи лажно, краткорочно самодоверба што пука како меур од сапуница кога некој друг ги разоткрива.
ПОТРЕБА ЗА ИСТАКНУВАЊЕ
Што човекот е поквалитетен, толку помалку има потреба да се истакнува.
Сите големи личности се приватно едноставни луѓе кои нормално се однесуваат со другите, не се претенциозни и имаат пријатели од сите социјални слоеви.
Тие не се истакнати со својата професија или социјален статус, на пример, за одмор често бираат места со прекрасна природа, а не места каде ќе бидат видени како големи личности.
Тие не се цинични, туку се задоволни со себеси.
Имат способност да уживаат во обични активности, креативни се и спонтани, релаксирани и способни да се шегуваат на своја сметка.
Работат на себе и своите потенцијали, но не поради потреба за престиж, туку поради автентична потреба за напредок, ги интересира содржина, а не форма.
Ги негуваат пријателствата и не се промискуитетни, имаат способност за љубов, а не постојана заљубеност.
Тешкотиите ги гледаат како предизвик и затоа успешно ги надминуваат.
РЕАЛНА СЛИКА ЗА СЕБЕ И СВОИТЕ СПОСОБНОСТИ
Засилувањето на самодовербата е развојна задача, поврзана со запознавањето на себе и своите потенцијали. Вистинската самодоверба не е преувеличена, туку реална слика за себе и своите способности. Преувеличеноста и потребата за истакнување се карактеристики на комплексот на висока вредност (препотентност), а на околината е да го препознае дека “не е сè злато што свети” и дека најквалитетните луѓе обично се скромни.
Така треба да биде и изборот на партнери и пријатели: избирајте ги според она што некој вистински е, а не според тоа што некој кажува за себе или како социјално се рангира.
извор: http://www.pharmamedica.rs
Leave a Reply